H. pylori-ն համարվում է աշխարհի ամենատարածված վարակը և ավելի հաճախ հանդիպում է զարգացող երկրներում։ Տարբերով հաշվարկներով, չափահաս մարդկանց շուրջ կեսն արդեն մանկական տարիքում վարակվել է և ստամոքսում ունի այս բակտերիան, թեև տեղյակ չէ այդ մասին։

Վարակը տարածվում է թքի, կղանքի և փսխման զանգվածների հետ անմիջական շփման միջոցով, ինչպես նաև վարակված սնունդ կամ ջուր օգտագործելիս: H. pylori-ով և այլ միկրոբներով վարակվելու ռիսկը կարող է նվազեցվել անձնական հիգիենայի և սննդի անվտանգության կանոնների պահպանմամբ:

H. pylori-ն կարող է ախտահարել ստամոքսի լորձաթաղանթը՝ այն խոցելի դարձնելով իրենից թթու ներկայացնող ստամոքսահյութի նկատմամբ, իսկ որոշ գործոնների առկայության պայմաններում՝ առաջացնել ստամոքսի բորբոքում (գաստրիտ) և նպաստել ավելի լուրջ հիվանդություններ հանդիսացող ստամոքսի խոցի և քաղցկեղի զարգացմանը։

Մարդկանց մեծ մասը տեղյակ չէ, որ վարակված է H. pylori բակտերիայով, քանի որ մեծամասամբ հիվանդությունը անհանգստություն պատճառող որևէ գանգատ կամ ախտանիշչի առաջացնում: Այնուամենայնիվ, եթե ունեք պեպտիկ խոցի ախտանիշներ, բժիշկը կարող է առաջարկել, որ անցնեք H. pylori-ի հայտնաբերման թեստ:

Հայտնաբերվելուց հետո H. pylori-ն կարող է բուժվել առնվազն երկու տարբեր հակաբիոտիկներով։

Եթե անհանգստացած եք ձեզ մոտ H. pylori-ի առկայության վերաբերյալ, զրուցեք այս թեմայով ձեր բժշկի հետ։

Ախտանշաններ

H. pylori վարակ ունեցող բազմաթիվ մարդիկ երբեք որևէ գանգատ կամ ախտանիշ չեն ունենում:

Դեռևս անհայտ պատճառներով որոշ մարդիկ ի ծնե կարող են ունենալ Helicobacter pylori (H. pilory) բակտերիայի վնասակար ազդեցությունների նկատմամբ ավելի բարձր կայունություն:

Այնուամենայնիվ, եթե H. pylori վարակնառաջացնում է ախտանիշներ, ավելի հաճախ ի հայտ են գալիս հետևյալ գանգատները՝

• որովայնի վերին հատվածներում (վերորովայն կամ ստամոքսի շրջան) բութ կամ այրող բնույթի ցավեր
• որովայնային ցավ, որը սաստկանում է դատարկ ստամոքսի պայմաններում
• սրտխառնոց
• ախորժակի կորուստ
• հաճախակի գղտոցներ
• որովայնի փքվածություն
• չնախատեսված քաշի կորուստ:

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Հանդիպեք ձեր բժշկին, եթե ունեք ձեզ անհանգստություն պատճառող գանգատներ:

Դիմեք անհապաղ բուժօգնության կամ զանգեք 1-03 և կանչեք շտապբուժօգնություն, եթե ունեք՝

• սուր կամ կայուն որովայնային ցավեր
• կլման դժվարացում(դիսֆագիա)
• արյունոտ կամ սև ձութանման կղանք
• արյունոտ կամ սև սուրճի նստվածքի նմանվող փսխումներ:

Պատճառներ

H. pylori բակտերիան կարող է մի անձից մյուսին փոխանցվել ուղղակի շփմամբ` թքի (օրինակ՝ համբուրվելիս, նույն սպասքից օգտվելիս), փսխման կամ կղանքային զանգվածների միջոցով: Բակտերիան նաև կարող է տարածվել վարակված սննդով կամ ջրով:

Մարդիկ այս բակտերիայով սովորաբար վարակվում են փոքր հասակում, թեև վարակումը կարող է տեղի ունենալ նաև չափահաս տարիքում։ H. pylori-ն տարածվում է հետևյալ ուղիներով՝

• բերանից բերան շփումով, օրինակ՝ համբուրվելիս
• վարակված մարդու հետ նույն սննդամթերքից կամ խոհանոցային պարագաներից ու սպասքից օգտվելիս
• վարակված մարդու փսխման զանգվածների կամ կղանքի հետ շփվելիս
• վարակված սննդի կամ ջրի միջոցով։

Ռիսկի գործոններ

H. pylori բակտերիայով հաճախ վարակվում են մանկական տարիքում: H. pylori վարակը կապված է մանկական տարիքում կենցաղային պայմանների հետ, օրինակ՝

• բազմանդամ ընտանիքներ՝ սուղ բնակարանային պայմաններում
• մաքուր ջրի սահմանափակում
• սանիտարա-հիգիենիկ անբարվոք պայմաններ
• ընտանիքում H. pylori վարակած անձ:

Բարդություններ

Helicobacter pylori (H. pylori) վարակը կապված է որոշ բարդությունների առաջացման հետ:

• Խոցեր. H. pylori բակտերիան կարող է վնասել ստամոքսի և բարակ աղիների պաշտպանական լորձաթաղանթը, որի պատճառով ստամոքսի թթուն առաջացնում է փոքր բաց վերք՝ խոց: H. pylori-ով վարակված մարդկանց շուրջ 10%-ի մոտ զարգանում է պեպտիկ խոց:
• Ստամոքսի լորձաթաղանթի բորբոքում. H. pylori վարակը կարող է գրգռել ձեր ստամոքսը և առաջացնել բորբոքում (գաստրիտ):
• Ստամոքսի քաղցկեղ. H. pylori վարակը հանդիսանում է ստամոքսի քաղցկեղի որոշ տեսակների զարգացման հզոր ռիսկի գործոն:

 Կանխարգելում

Աշխարհի այն տարածաշրջաններում, որտեղ Helicobacter pylori (H. pylori) վարակը և դրա բարդությունները տարածված են, բժիշկները երբեմն առողջ մարդկանց առաջարկում են H. pylori-ի թեստ:

Ախտորոշում

Կան Helicobacter pylori (H. pylori) վարակը հայտնաբերող տարբեր ախտորոշիչ թեստեր և միջոցառումներ:

• Արյան թեստ. արյան նմուշի լաբորատոր հետազոտութությունը կարող է հայտնաբերել H. pylori վարակի նախկին կամ ներկա առկայության մասին վկայող տվյալներ (հակամարմիններ): Այնուամենայնիվ, շնչական և կեղտի հետազոտություններն ավելի հաջող կերպով են հայտնաբերում ակտիվ H. pylori վարակը, քան արյան թեստը:
• Շնչական թեստ. այս հետազոտությամբ ձեր արտաշնչած օդի մեջ հայտնաբերվում է ակտիվ H. pylori վարակի առկայությունը վկայող տվյալ: Նկատի ունեցեք, որ թեստի արդյունքները կարող են շեղվել, եթե օգտագործում եք ստամոքսի թթվայնությունը նվազեցնող դեղեր կամ հակաբիոտիկներ:
• Կղանքի հետազոտություն. այս հետազոտությամբ կղանքի նմուշի մեջ որոշվում է H. pylori բակտերիայի հետ կապված օտարածին սպիտակուցների՝ հակածինների (անտիգեն) առկայությունը: Ճշգրիտ տվյալներ ստանալու համար խորհուրդ է տրվում կղանքի թեստ անցկացնել ստամոքսի թթվայնությունը նվազեցնող դեղերի օգտագործումը դադարեցնելուց առնվազն երկու շաբաթ հետո:
• Էնդոսկոպիկ թեստ. այս հետազոտությամբ գաստրոսկոպիայով ձեր ստամոքսի լորձաթաղանթից վերցվում է փոքր կտոր, որի մեջ ստուգվում է H. pylori բակտերիայի կամ դրա հակածնի առկայությունը: Որպես ինվազիվ թեստ, այս միջոցին դիմում են ծայրահեղ դեպքում, երբ նախորդ հետազոտությունների արդյունքները կասկածելի են:

Բուժում

Հելիկոբակտեր պիլորի վարակը բուժելիս տարբեր խմբի հակաբիոտիկների նշանակումը օգնում է որևէ առանձին հակաբիոտիկի նկատմամբ բակտերիայի կայունության զարգացման կանխարգելմանը:

Բժիշկը նաև կարող է խորհուրդ տալ թթվայնությունն ընկճող որևէ դեղամիջոց, որը կարող է նպաստել ստամոքսի լորձաթաղանթի լավացմանը:

• Պրոտոնային պոմպի արգելակիչներ (ինհիբիտորներ). այս դեղամիջոցները դադարեցնում են ստամոքսում թթվի արտադրությունը:
• Հիստամինային (H-2) պաշարիչներ (բլոկատորներ). այս դեղամիջոցները պաշարում են հիստամինը, որը խթանում է թթվի արտադրությունը:
• Բիսմութի սուբսալիցիլատ. Բիսմութն ծածկում է խոցը և պաշտպանում ստամոքսի թթվից:

Բժիշկը նաև կարող է առաջարկել, որ բուժումն ավարտելուց առնվազն 4 շաբաթ հետո անցնեք H. pylori բակտերիայի ստուգման թեստ: Եթե թեստը ցույց է տալիս, որ բուժումն արդյունավետ չի եղել, ձեզ կարող է նշանակվել բուժման երկրորդ կուրս՝ այլ զուգակցված հակաբիոտիկներով: